صورتحساب الکترونیکی یک مفهوم جدید در نظام مالیاتی است که بر اساس قوانین مالیاتی نوین، تمامی کسب‌وکارها ملزم به صدور، ثبت و ارسال آن به سامانه مودیان شده‌اند. اما سوال اینجاست که این صورتحساب چیست و چه کاربردی دارد؟ برای آشنایی کامل با صورتحساب الکترونیکی و انواع آن در این مطلب از وبلاگ شرکت معتمد ریما همراه ما باشید.

چالش‌های مالیاتی و قوانین جدید

یکی از مشکلات و معضلات همیشگی کشور ما در زمینه مالیات، مسئله جمع‌آوری و دریافت آن است. در سال‌های گذشته، بسیاری از مودیان مالیاتی با استفاده از راهکارها و روش‌های مختلفی مانند ارائه صورتحساب‌های نادرست، عدم ارسال صورتحساب معاملات فصلی و دیگر ترفندها از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند.

در پی این مشکلات، دولت تصمیم به اعمال قوانین سختگیرانه‌تر گرفته و فرآیند صدور، ثبت و ارسال صورتحساب‌های مالیاتی را به صورت سیستمی و آنلاین تنظیم کرده است. چنین سیستمی می‌تواند مانع از تخلفات و فرارهای مالیاتی شود.

بر اساس قوانین جدید، از ابتدای سال ۱۴۰۲، مودیان موظف به ثبت‌نام در سامانه مودیان شده و اطلاعات دقیق معاملات خود را به صورت صورتحساب الکترونیکی ثبت و ارسال کنند. تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۸ انجام شد، اما به دلایل مختلف، اجرایی شدن آن تا آغاز سال ۱۴۰۲ به تعویق افتاد.

صورتحساب الکترونیکی چیست؟

براساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم و قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، تمامی صاحبان مشاغل موظف هستند که صورتحساب الکترونیکی معاملات خود با اشخاص ثالث را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. این صورتحساب‌ها شامل اطلاعات دقیق فروشنده و خریدار، جزئیات کالا یا خدمات مورد معامله، و شماره منحصر به فرد اقتصادی می‌باشند.

پیش از این، مودیان مالیاتی ملزم به ارسال گزارش‌ها و صورت‌های مالیاتی خود به صورت فصلی بودند، اما به دلیل نواقصی که در این فرآیند وجود داشت، تصمیم گرفته شد تا صورتحساب‌های الکترونیکی جایگزین صورتحساب‌های فصلی شوند.

طبق ماده ۷ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی همانند ارسال صورتحساب‌های معاملات فصلی محسوب می‌شود و از این پس نیازی به ارسال صورت‌های فعلی معاملات نخواهد بود.

برای تسهیل صدور و ارسال این صورتحساب‌ها، دولت یک سامانه جامع به نام “سامانه مودیان” راه‌اندازی کرده است. فروشندگان کالا و خدمات باید پس از ثبت‌نام در این سامانه، از طریق کارپوشه شخصی خود، اقدام به صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی کنند.

صدور صورتحساب الکترونیکی امری الزامی است و تمامی مشمولان باید این فاکتورها را در زمان مقرر به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. این صورتحساب‌ها دارای یک کد مالیاتی ۲۲ رقمی بوده و امکان جعل آن‌ها وجود ندارد.

به زبان ساده، می‌توان گفت که صورتحساب الکترونیکی مالیاتی یک فاکتور فروش رسمی و استاندارد است که همه مشمولین مالیات‌های مستقیم باید آن را صادر کرده و از طریق سامانه مودیان برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

نکته مهم: یکی از وظایفی که در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به آن اشاره شده، دریافت کد مالیاتی برای دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت آنلاین است. طبق قانون جدید، تمامی دستگاه‌ها و درگاه‌های پرداخت باید به سیستم سازمان امور مالیاتی متصل شوند. دریافت کد مالیاتی موجب می‌شود که رسید پرداخت دستگاه یا درگاه به صورت خودکار به سامانه مودیان ارسال و ثبت گردد.

انواع صورتحساب الکترونیکی

طبق دستورالعمل‌های موجود در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، صورتحساب‌های الکترونیکی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند. بسته به نوع کسب‌وکار شما و نحوه تعاملات مالی با مشتریان، لازم است که نوع مناسب صورتحساب الکترونیکی را در سامانه مودیان ثبت کنید.

انواع صورتحساب الکترونیکی عبارتند از:

• صورتحساب الکترونیکی نوع ۱
  این نوع صورتحساب‌ها، جامع‌ترین نوع صورتحساب‌های الکترونیکی هستند. در صورتحساب‌های نوع اول، علاوه بر توضیحات مربوط به کالا یا خدمات معامله‌شده، تمامی اطلاعات فروشنده و برخی اطلاعات خرید از جمله شماره اقتصادی هر دو طرف باید ذکر گردد. خریدارانی که شماره اقتصادی آن‌ها در این نوع صورتحساب ذکر شده، باید این اطلاعات را در سامانه مودیان تایید کنند.
• صورتحساب الکترونیکی نوع ۲
  صورتحساب‌های نوع ۲ نسبت به نوع اول ساده‌تر هستند و علاوه بر توضیحات مربوط به کالا یا خدمات معامله‌شده، تنها اطلاعات فروشنده در آن درج می‌شود. به همین دلیل، نیازی به درج اطلاعات خریدار یا تایید آن از سوی او نخواهد بود.
• صورتحساب الکترونیکی نوع ۳
  صورتحساب‌های الکترونیکی نوع ۳ همان رسیدهای صادر شده توسط دستگاه‌ها یا درگاه‌های پرداخت هستند. این دستگاه‌ها یا درگاه‌های مجازی که کد مالیاتی دریافت کرده‌اند، به‌طور خودکار گزارش رسیدهای پرداخت را همراه با اطلاعات فروشنده به سامانه مودیان ارسال می‌کنند. بنابراین، نیازی به صدور دستی این نوع صورتحساب‌ها وجود ندارد.

چه کسانی باید چه نوع صورتحسابی ارسال کنند؟

سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که با توجه به انواع مختلف صورتحساب‌ها، چه کسانی باید کدام نوع صورتحساب الکترونیکی را صادر و ارسال کنند؟

تمامی کسب‌وکارهایی که به صورت عمده‌فروشی یا B2B فعالیت می‌کنند، باید صورتحساب نوع اول را ارسال نمایند.

به‌طور کلی، هر کسب‌وکاری که در فاکتور معاملات خود نام خریدار را ذکر می‌کند، موظف است صورتحساب الکترونیکی نوع اول را صادر و ارسال کند. این دسته شامل کارخانه‌ها، تولیدی‌ها، بنکداران، شرکت‌های خدماتی بزرگ، شرکت‌های وارداتی و صادراتی و غیره می‌شود که همه باید صورتحساب الکترونیکی نوع اول را ارسال کنند.

برای این موارد، سازمان امور مالیاتی هفت الگوی مختلف برای مجموعه‌هایی که سازوکار خاصی دارند، معرفی کرده است. این الگوها عبارتند از:

• الگو عمومی فروش
• الگوی فروش طلا و جواهر
• الگوی صادرات
• الگوی مبادلات ارزی
• الگوی فروش بلیط هواپیما
• الگوی قراردادهای پیمانکاری
• الگوی قبوض خدماتی

برای آشنایی بیشتر با الگوهای صورتحساب الکترونیکی به این مطلب از وبلاگ شرکت معتمد ریما مراجعه فرمایید.

1. نکته: برخی افراد فکر می‌کنند که داشتن یک دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت آنلاین برای صدور خودکار صورتحساب‌های الکترونیکی کافی است و نیازی به ارسال صورتحساب نوع اول نیست. اما طبق قانون، شرکت‌هایی که ملزم به ارسال صورتحساب الکترونیکی نوع اول هستند، حتی اگر دستگاه یا درگاه پرداخت مجاز هم داشته باشند و رسید آن‌ها به‌طور خودکار ارسال شود، باز هم باید صورتحساب‌های الکترونیکی نوع ۱ را به‌صورت دستی صادر کرده و ارسال کنند.
2. نکته: خریدارانی که صورتحساب الکترونیکی نوع اول دریافت می‌کنند، از اعتبار مالیاتی برخوردار خواهند شد.

کسب‌وکارهایی که به صورت خرده‌فروشی یا B2C فعالیت می‌کنند، باید صورتحساب الکترونیکی نوع دوم را ارسال نمایند.

این کسب‌وکارها به عنوان فعال اقتصادی محسوب نمی‌شوند و نیازی به ارسال صورتحساب الکترونیکی نوع اول ندارند. این دسته از کسب‌وکارها باید پایانه‌های فروشگاهی مجاز را نصب کرده و صورتحساب‌های الکترونیکی خود را از نوع دوم ارسال کنند.

سازمان امور مالیاتی دو الگوی مختلف برای کسب‌وکارهایی که ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی نوع دوم هستند، معرفی کرده است:

• الگوی عمومی فروش نوع دوم
• الگوی فروش طلا، جواهر و پلاتین

سوال مهم: یکی از سوالات رایج در این زمینه این است که تفاوت بین صورتحساب‌های الکترونیکی نوع دوم و سوم چیست؟ به عبارت دیگر، با توجه به اینکه بیشتر واحدهای خرده‌فروشی دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت دارند، چرا باید صورتحساب الکترونیکی نوع دوم را صادر کنند؟

تفاوت اصلی در مبلغ مالیات بر ارزش افزوده است. زمانی که تنها به ارسال صورتحساب الکترونیکی نوع سوم بسنده می‌کنید، اقلام مورد معامله در صورتحساب ذکر نمی‌شود و تمام موارد مشمول مالیات بر ارزش افزوده قرار می‌گیرند. اما هنگامی که صورتحساب الکترونیکی نوع دوم را به‌صورت دستی صادر و ارسال می‌کنید، چون اطلاعات کالا یا خدمات معامله‌شده درج می‌شود، اقلام معاف از مالیات از این مالیات معاف خواهند بود و هیچ مبلغی بابت مالیات بر ارزش افزوده از شما دریافت نخواهد شد.

اصلاح یا ابطال صورتحساب الکترونیکی

یکی از سوالات رایج در مورد ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی، نحوه اصلاح یا ابطال آن‌هاست. در واقع، سازوکار سامانه مودیان به گونه‌ای طراحی شده است که نمی‌توان هر زمان که خواستید، مفاد صورتحساب ارسال‌شده را تغییر دهید. سازمان امور مالیاتی برای این موضوع چهار نوع ارسال متفاوت برای صورتحساب‌های الکترونیکی در نظر گرفته است.

به طور ساده‌تر، فرقی ندارد صورتحساب ارسالی شما نوع ۱ یا ۲ باشد، در هر صورت می‌توانید این صورتحساب‌ها را در چهار دسته ارسال مختلف تقسیم‌بندی کنید که عبارتند از:

• صورتحساب الکترونیکی اصلی
  صورتحساب الکترونیکی نوع ۱ یا ۲ که برای اولین بار در سامانه مودیان ثبت و ارسال می‌شود، صورتحساب اصلی شما خواهد بود. در صورتی که نیاز به ویرایش آن باشد، می‌توانید از روش‌های مختلف برای اصلاح آن استفاده کنید.
• صورتحساب الکترونیکی اصلاحی
  اگر در هنگام صدور صورتحساب الکترونیکی نوع ۱ یا ۲ اشتباهی رخ داده و موردی به طور غلط ثبت شده باشد، برای اصلاح صورتحساب اصلی، باید یک صورتحساب اصلاحی ارسال کنید. این صورتحساب باید با شماره مالیاتی صورتحساب اصلی صادر شده و علاوه بر درج تمامی اطلاعات ذکر شده در صورتحساب مرجع، موارد اصلاحی نیز ذکر شود.
• صورتحساب الکترونیکی ابطالی
  اگر پس از ارسال صورتحساب نوع ۱ یا ۲، معامله باطل شد یا تغییرات اساسی در آن ایجاد شد، باید گزارش ابطال آن را از طریق صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی ابطالی ارسال کنید. این صورتحساب باید شامل شماره مالیاتی صورتحساب مرجع بوده و ضمن تکرار مندرجات صورت اصلی، دلایل ابطال نیز ذکر شود. اگر دلایل ابطال معتبر تشخیص داده شود، صورتحساب اصلی مرجع باطل شده و از کارپوشه شما در سامانه مودیان حذف می‌گردد.
• صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش
  اگر پس از ارسال صورتحساب الکترونیکی نوع ۱ یا ۲، بخشی از کالا یا خدمات مورد معامله مرجوع شد، باید این موارد مرجوعی را از طریق ارسال صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش اعلام کنید. این صورتحساب شباهت زیادی به صورتحساب اصلاحی دارد و باید با شماره مالیاتی صورتحساب مرجع ارسال شود. در این نوع صورتحساب، تمامی کالاها یا خدمات مورد معامله به همراه موارد اصلاحی ذکر می‌شود.

مزایای صدور صورتحساب الکترونیکی

صدور و ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی نه تنها مزایای عمومی زیادی دارد، بلکه می‌تواند باعث برخورداری مودیان خوش‌حساب از امتیازات و تشویق‌های مالیاتی نیز شود.

مهم‌ترین مزایای ارسال صورتحساب الکترونیکی عبارتند از:

• تسهیل روند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی
• جلوگیری از فرارهای مالیاتی و تخلفات با سیستماتیک کردن فرآیند
• کاهش وقوع تخلفاتی همچون دریافت رشوه و ارائه گزارش‌های غلط مالیاتی
• بازگشت سرمایه‌های بلوکه‌شده به چرخه اقتصادی و کاهش تورم
• برخورداری از طرح‌های تشویقی و بخشودگی‌های مالیاتی برای مودیان خوش‌حساب و قانونمند
• عدم نیاز به ارسال صورتحساب‌های معاملات فصلی

چگونه باید صورتحساب الکترونیکی خود را ارسال کنیم؟

در توضیحات قبلی به طور کامل در مورد صورتحساب‌های الکترونیکی صحبت کردیم، اما هنوز یک سوال اساسی باقی مانده است: چگونه باید این صورتحساب‌ها را صادر و ارسال کنیم؟

اولین مرحله این است که در سامانه مودیان ثبت‌نام کرده و کلیدهای الکترونیکی خود را دریافت کنید. پس از ثبت‌نام، باید حافظه مالیاتی خود را با استفاده از شناسه یکتای حافظه مالیاتی ایجاد کنید.

با داشتن این کدها و شناسه‌ها، می‌توانید صورتحساب الکترونیکی استاندارد صادر کنید. این کلیدها بخشی از شماره مالیاتی ۲۲ رقمی صورتحساب‌ها خواهند بود و به عنوان شناسنامه شما در سامانه مودیان عمل می‌کنند.

برای صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی، شما می‌توانید یا مستقیماً از طریق سامانه مودیان اقدام کنید، یا با شرکت‌های معتمد همکاری نمایید. ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که شرکت معتمد چه نوع شرکتی هست؟ در ادامه به این سوال پاسخ می دهیم.

شرکت معتمد چیست؟

شرکت‌های معتمد مالیاتی به عنوان واسطه‌ میان مؤدیان و سازمان امور مالیاتی فعالیت می‌کنند تا فرآیندهای مالیاتی را تسهیل و نظارت کنند. شرکت‌های معتمد مالیاتی نقش بسیار مهمی در تسهیل فرآیندهای مالیاتی و کمک به مؤدیان در رعایت قوانین جدید مالیاتی دارند. انتخاب نوع مناسب شرکت معتمد مالیاتی می‌تواند به شما در کاهش اشتباهات، بهره‌مندی از پشتیبانی و مشاوره‌های حرفه‌ای کمک کرده و از جریمه‌های مالیاتی جلوگیری کند. برای بسیاری از مؤدیان، همکاری با شرکت معتمد نوع اول به دلیل خدمات گسترده‌ای که ارائه می‌دهند، انتخابی مطمئن و امن است. شرکت معتمد نوع اول ریما با مجوز رسمی از سازمان امور مالیاتی، ارائه دهنده خدمات صدور، جمع آوری، نگهداری و ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان می باشد. شما می توانید با خیالی آسوده ارسال صورتحساب های خود را به شرکت معتمد نوع اول ریما بسپارید. برای دریافت اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.

برای آشنایی کامل با شرکت های معتمد و انواع آنها به این مطلب مراجعه فرمایید.

نتیجه گیری:

در حالت کلی، انجام مراحل مستقیم ثبت‌نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق این سامانه، به دلیل پیچیدگی‌ها و نیاز به دانش تخصصی IT، چالش‌هایی دارد. به همین دلیل، بسیاری از مودیان ترجیح می‌دهند برای راحتی بیشتر و به ازای پرداخت حق اشتراک ماهانه یا درصدی از مبلغ فاکتور، با شرکت‌های واسطه (شرکت های معتمد که از طرف سازمان امور مالیاتی مجوز فعالیت دارند) همکاری کنند.