ثبت صورتحساب بارنامه

نظام مالیاتی به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تأمین مالی دولت، نقش بسزایی در پایداری اقتصادی دارد. در ایران، با توجه به حجم بالای مبادلات اقتصادی و رشد فعالیت‌های غیررسمی، سازمان امور مالیاتی کشور به دنبال ابزارهایی برای افزایش شفافیت، کاهش فرار مالیاتی و نظارت دقیق‌تر بر معاملات است.

در این راستا، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در سال ۱۳۹۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از سال ۱۴۰۱ اجرای تدریجی آن آغاز گردید. این قانون بر ایجاد یک سامانه متمرکز برای ثبت، تبادل و نگهداری اطلاعات صورتحساب‌های الکترونیکی و بارنامه‌های حمل کالا تأکید دارد.

از آنجا که بخش حمل و نقل کالا یکی از نقاط کلیدی زنجیره اقتصادی کشور است، طراحی و استقرار الگوی بارنامه در سامانه مودیان اهمیت ویژه‌ای در کنترل و پایش جریان کالا دارد. هدف این مقاله، تحلیل علمی و فنی این الگو و بررسی چالش‌های اجرایی آن در کشور می‌باشد.

در این میان، الگوی بارنامه به عنوان یکی از اجزای مکمل صورتحساب الکترونیکی، نقش مهمی در شفاف‌سازی جریان کالا ایفا می‌کند و با سامانه‌های وزارت راه و شهرسازی و گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز در ارتباط است.

الگوی بارنامه بخشی از سامانه مودیان است که برای ثبت اطلاعات حمل کالا طراحی شده و ارتباط مستقیمی با صدور صورتحساب‌های فروش دارد.

در فرآیند حمل کالا، هر راننده یا شرکت حمل‌ونقل موظف است بارنامه را طبق الگوی ابلاغی صادر کند. این بارنامه شامل اطلاعاتی از جمله:

شماره بارنامه : درج شماره بارنامه الزامی است ، این شماره منحصر به فرد که نهایتا 18 رقم می باشد به عنوان شناسه اصلی در صورتحساب در نظر گرفته می شود

شماره مرجع بارنامه : در صورتیکه بنا به هر دلیلی مجبور به اصلاح و یا ابطال بارنامه شدید از شماره بارنامه اصلی باید به عنوان شماره مرجع اصلی در صورتحساب اصلاحی و یا ابطالی  استفاده کنید

مبدا و مقصد بار : اطلاعات کامل از مبدا و مقصد بار باید ثبت شود. برای ثبت کشور مبدا باید عددی 3 رقمی مطابق کدینگ اعلامی که مشخص کننده کشور مبدا است ، استفاده شود. برای ثبت مبدا شهر ایران باید عددی 5 رقمی مطابق کدینگ اعلامی که مشخص کننده شهر مبدا است، استفاده شود.

شناسه کالا : ثبت شناسه کالای حمل شده الزامی می باشد. برای اطلاع از شناسه کالا میتوانید از افزونه ی اختصاصی کاریاحساب که در پیشخوان نرم افزار واسط قرار داده شده است استفاده کنید و تنها در چند ثانبه بدون معطلی به شناسه خود دست پیدا کنید

مشحصات ناوگان : با توجه به نوع حمل و نقل ( ریلی ، جاده ای ، دریایی یا هوایی ) اطلاعات شماره ناوگان باید درج شود همانند شماره vin خودرو برای حمل و نقل جاده ای ، شماره قطار برای حمل و نقل ریلی ، شماره پرواز برای حمل و نقل هوایی و یا شماره کشتی برای حمل و نقل دریایی

نوع بارنامه : در صورتحساب های الکترونیکی با الگوی بارنامه، نوع بارنامه شامل: جاده ای 1، ریلی 2، هوایی 3 و دریایی 4 است

تاریخ صورتحساب : تاریخ ثبت صورتحساب باید برابر یا بزرگتر از تاریخ بارنامه باشد در غیر این صورت با خطا رو به رو می شوید

کد ملی راننده : در صورتیکه نوع حمل و نقل جاده ای باشد ، درج کد ملی یا کد فراگیر اتباع غیرایرانی الزامی می باشد

وزن بار : ورن خالص بار باید با وزنی که در بارنامه ثبت شده مطابقت داشته باشد

هزینه حمل‌ونقل : بر اساس مبلغ پایه حمل ثبت می‌شود.

این اطلاعات پس از ثبت، در سامانه مودیان ذخیره و برای بررسی‌های مالیاتی، تطبیق با فاکتورها و تحلیل جریان کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات اساسی در ثبت الگوی بارنامه در سامانه مودیان

1. شناسه خدمات حمل‌ونقل ، از جمله بیمه و خدمات مرتبط، باید مطابق دستورالعمل سازمان امور مالیاتی وارد شود.
2. هر ردیف از شناسه کالا/خدمت تنها یک مقدار مجاز دارد.
3. در صورتحسابهاي الكترونيكي با الگوي بارنامه، شماره اقتصادي فروشنده، شماره اقتصادي  شركت هاي متولي حمل و نقل بار (باربري) است.
4. تاریخ صورتحساب باید برابر یا بزرگ‌تر از تاریخ بارنامه باشد.
5. امکان برگشت از فروش برای صورتحساب‌های بارنامه‌ای وجود ندارد.
6. شماره اقتصادی فروشنده باید متعلق به شرکت حمل‌ونقل بار باشد .
7.  شماره اقتصادی خریدار باید با درخواست‌کننده حمل بار مطابقت داشته باشد.
8. مجموع وزن خالص، وزن اقلام حمل‌شده باید به‌درستی محاسبه و ثبت شود.
9.  تعداد کالا/خدمت الزاماً برابر با یک است
10. مبلغ واحد برابر با هزینه پایه حمل بار است.

قابل به ذکر است که در الگوی بارنامه تنها در صورتحساب الکترونیکی نوع اول قابل استفاده می باشد.

الگوی بارنامه در سامانه مودیان، یکی از گام‌های اساسی در جهت تحقق شفافیت اقتصادی، کنترل جریان کالا و کاهش فرار مالیاتی است. اجرای موفق این الگو، مستلزم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، آموزش کاربران و ایجاد زیرساخت‌های فنی مطمئن است.

در ادامه برای شفاف سازی در قالب چندین پرسش و پاسخ الگوی بارنامه را بیشتر توضیح می دهیم:

الگوی بارنامه در سامانه مودیان چیست؟

الگوی بارنامه، ساختاری استاندارد است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای ثبت و ارسال اطلاعات مربوط به حمل‌ونقل کالا در سامانه مودیان طراحی شده است. این الگو شامل جزئیات بار، فرستنده، گیرنده، وسیله نقلیه، راننده و مسیر حمل است تا شفافیت و ردیابی مالیاتی معاملات حمل‌ونقل تضمین شود.

هدف از طراحی الگوی بارنامه در سامانه مودیان چیست؟

هدف اصلی، جلوگیری از صدور فاکتورهای صوری در حوزه حمل‌ونقل و ایجاد زنجیره اطلاعاتی شفاف بین شرکت‌های حمل‌ونقل، صاحبان کالا و سازمان امور مالیاتی است.

چه کسانی موظف به استفاده از الگوی بارنامه هستند؟

تمام شرکت‌های حمل‌ونقل کالا، رانندگان دارای بارنامه رسمی، شرکت‌های باربری اینترنتی و اشخاص حقوقی فعال در زنجیره حمل کالا موظف‌اند اطلاعات خود را مطابق الگوی بارنامه در سامانه مودیان ثبت کنند.

الگوی بارنامه شامل چه اطلاعاتی است؟

• شماره منحصر به‌فرد بارنامه .
• مشخصات فرستنده و گیرنده کالا .
• نوع و مقدار کالا .
• مبدا و مقصد .
• شماره پلاک وسیله نقلیه .
• هزینه حمل و مالیات بر ارزش افزوده .
• تاریخ صدور و شناسه یکتای مالیاتی

تفاوت بارنامه سنتی و الگوی بارنامه سامانه مودیان چیست؟

در بارنامه سنتی، اطلاعات به‌صورت دستی و کاغذی ثبت می‌شود و قابل رهگیری دقیق نیست؛ اما در سامانه مودیان، تمام داده‌ها به‌صورت دیجیتال، رمزنگاری‌شده و قابل استعلام در پایگاه داده ملی مالیات ثبت می‌شوند.

اگر در اطلاعات بارنامه خطا باشد چه می‌شود؟

مودی می‌تواند پیش از نهایی‌شدن، بارنامه را ویرایش یا لغو کند. اما پس از صدور شناسه یکتا، لغو آن فقط با ارسال «سند برگشت از معامله» ممکن است.

چه پیامدهایی برای عدم استفاده از الگوی بارنامه وجود دارد؟

عدم ارسال بارنامه طبق الگوی استاندارد، می‌تواند منجر به رد هزینه‌های حمل در پرونده مالیاتی، جریمه عدم صدور صورتحساب الکترونیکی و حتی محرومیت از اعتبار مالیاتی شود.

آیا سامانه مودیان با سامانه بارنامه وزارت راه و شهرسازی یکپارچه است؟

بله، طبق تفاهم‌نامه بین دو سازمان، تبادل اطلاعات بین سامانه مودیان و سامانه بارنامه وزارت راه برقرار شده تا از دوباره‌کاری جلوگیری شود و صحت داده‌ها تضمین گردد.

آیا الگوی بارنامه برای حمل‌ونقل بین‌المللی هم کاربرد دارد؟

در حال حاضر تمرکز اصلی بر حمل‌ونقل داخلی است، اما سازمان امور مالیاتی در حال توسعه نسخه‌ای از الگو برای بارنامه‌های بین‌المللی است تا زنجیره صادرات و واردات نیز پوشش داده شود.

چگونه بارنامه در سامانه مودیان ثبت می‌شود؟

شرکت حمل و نقل در ابتدا باید اطلاعات بارنامه را در سامانه ریما مطابق تصویر زیر وارد کرده بعد از وارد کردن داده ها و تشکیل کد منحصربفرد مالیاتی به سامانه مودیان ارسال و بعد از تایید داخل کارپوشه سامانه مودیان قابل رویت می باشد.

در مرحله اول اطلاعات اصلی همانطور که پیشتر توضیح داده شده تکمیل کنید.

در مرحله بعد اطلاعات مربوط به راننده و خریدار را تکمیل بفرمایید.

در مرحله بعد در ابتدا اطلاعات مربوط به اقلام و سپس کالای حمل شده را همانند تصاویر زیر تکمیل کنید.

نکته قابل اهمیت اینجاست که در این مرحله مطابق تصویر زیر وزن خالص کالای خود را باید تکمیل کنید.