مراحل فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده به دلیل مزایای متعدد خود، از جمله ایجاد درآمد قابل توجه و به‌ویژه کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی، به‌عنوان یکی از کارآمدترین نظام‌های مالیاتی غیرمستقیم شناخته می‌شود. این قانون مالیاتی در بسیاری از کشورهای پیشرفته به اجرا درآمده و در ایران نیز از مهرماه سال 1387 عملیاتی شده است. در این مطلب از وبلاگ شرکت معتمد ریما، مراحل فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده که طی 10 مرحله از سال 1387 تا 1402 اجرا شده‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. با ما همراه باشید.

ده فراخوان ارزش افزوده

بر اساس ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مؤدیان موظف‌اند مطابق با دستورالعمل‌های اعلام‌شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، اطلاعات مورد نیاز این سازمان را ارائه کرده و نسبت به تکمیل فرم‌های مربوطه و ثبت‌نام اقدام نمایند.

فراخوان مرحله اول مالیات بر ارزش افزوده (1 مهر 1387)

این مرحله شامل گروه‌های زیر بود:

• کلیه واردکنندگان.
• کلیه صادرکنندگان.
• فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و خدمات آن‌ها در سال 1386 به سه میلیارد ریال یا بیشتر می‌رسید.
• فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و خدمات آن‌ها در پنج ماه نخست سال 1387 حداقل یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال بوده است.

فراخوان مرحله دوم مالیات بر ارزش افزوده (1 مهر 1388)

گروه‌های زیر در این مرحله مشمول شدند:

• کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی دارای جواز تأسیس یا پروانه بهره‌برداری صادره از وزارتخانه‌های مربوطه.
• بهره‌برداران معادن.
• ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و سایر خدمات مالی.
• حسابداران رسمی شاغل و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران.
• ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای.
• ارائه‌دهندگان خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای، شامل سخت‌افزار، نرم‌افزار و طراحی سیستم.
• متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر.
• بنکداران، عمده‌فروشان، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی، و صاحبان انبارها.
• نمایندگان مؤسسات تجاری و صنعتی داخلی و خارجی.
• مؤسسات حمل و نقل موتوری و باربری با مجوز از مراجع ذی‌ربط، اعم از زمینی، دریایی و هوایی (به‌جز واحدهایی که صرفاً در حمل و نقل مسافر فعالیت دارند).
• مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور.
• مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.

فراخوان مرحله سوم مالیات بر ارزش افزوده (1 فروردین 1389)

در این مرحله، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در مراحل اول و دوم ثبت‌نام نشده بودند، مشمول شدند، مشروط بر اینکه در سال‌های 1387 یا 1388 مجموع فروش کالاها و خدمات (اعم از معاف یا غیرمعاف) آن‌ها به سه میلیارد ریال یا بیشتر رسیده باشد.

فراخوان مرحله چهارم مالیات بر ارزش افزوده (1 مهر 1389)

این مرحله شامل کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی بود که در مراحل اول، دوم و سوم ثبت‌نام نشده بودند و در عین حال به فعالیت‌های زیر مشغول بودند:

• فعالیت‌های مندرج در بند «ب» ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم.
• سایر فعالیت‌های مشمول، بدون توجه به میزان فروش یا درآمد.
• صاحبان کارگاه‌های صنعتی (اعم از صنفی و غیرصنفی) که مجهز به برق سه فاز حداقل 50 آمپر هستند.
• فروشندگان طلا و جواهر.
• فروشندگان آهن‌آلات.
• صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها.
• صاحبان متل‌ها، هتل‌های یک و دو ستاره، و هتل‌آپارتمان‌ها.
• صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه‌های معاملات املاک.
• دارندگان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو.
• چاپخانه‌داران.
• صاحبان دفاتر اسناد رسمی.
• مدیران مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (مانند دفاتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک، پلیس+10، و خدمات الکترونیک شهر.
• صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.
• صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها، و مراکز تفریحی و ورزشی.

فراخوان مرحله پنجم مالیات بر ارزش افزوده (1 مهر 1390)

این مرحله شامل تمامی اشخاص حقوقی بود که در مراحل اول تا چهارم ثبت‌نام نکرده بودند و در هر یک از سال‌های 1387، 1388 یا 1389 مجموع فروش کالاها و خدمات آن‌ها (معاف یا غیرمعاف) به یک میلیارد ریال یا بیشتر می‌رسید.

فراخوان مرحله ششم مالیات بر ارزش افزوده (1 فروردین 1394)

تمامی اشخاص حقوقی و حقیقی مشمول ماده 98 قانون مالیات‌های مستقیم، بدون توجه به میزان فروش سالانه، در صورتی که در فعالیت‌های زیر مشغول به کار باشند:

• چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی، و اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و نام تجاری یکسان، فارغ از مساحت محل کسب و نوع مجوز.

فراخوان مرحله هفتم مالیات بر ارزش افزوده (1 مهر 1395)

این مرحله شامل کلیه اشخاص حقوقی فعال در حوزه عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول مالیات می‌شد، صرف‌نظر از حجم فروش یا درآمد، مگر آن دسته از اشخاص حقوقی که فعالیت‌های آن‌ها به‌طور کامل معاف از مالیات (مطابق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده) بود.

فراخوان مرحله هشتم مالیات بر ارزش افزوده (1 فروردین 1399)

براساس اطلاعیه سازمان امور مالیاتی، تمامی جایگاه‌داران سوخت (نفت و گاز) که در فراخوان‌های قبلی مشمول نشده بودند، از ابتدای سال 1399 موظف به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شدند. این فراخوان در راستای جزء (پ) بند (3) آیین‌نامه اجرایی تبصره (14) قانون بودجه سال 1399 و ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده صادر شد.

فراخوان مرحله نهم مالیات بر ارزش افزوده (1 تیر 1402)

در این مرحله، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول فراخوان‌های قبلی نشده بودند، به‌ویژه مشاغلی که در حوزه تهیه و ارائه غذا (مانند کترینگ‌ها، آشپزخانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها) فعالیت داشتند، مشمول شدند.
فعالان حوزه‌هایی مانند جگرکی، آش، حلیم و بریانی در این فراخوان یا فراخوان‌های قبلی مشمول نبودند.

فراخوان مرحله دهم مالیات بر ارزش افزوده (1 دی 1402)

در جدیدترین مرحله، دامنه شمول فراخوان گسترش یافته و تمامی فعالان اقتصادی که تاکنون مشمول نشده بودند، در صورت فعالیت در حوزه‌های زیر، از دی‌ماه 1402 موظف به رعایت قانون شدند:

• فروشندگان حیوانات خانگی، زینتی و وحشی (مانند سگ، گربه، پرنده و ماهی).
• مراکز درمانی و کلینیک‌های دامپزشکی.
• ارائه‌دهندگان خدمات به حیوانات و فروشندگان لوازم مرتبط (پت‌شاپ‌ها).
• فروشندگان ادوات موسیقی.
• فروشندگان لوازم آرایشی، تجهیزات بهداشتی، عطر و ادکلن.
• ارائه‌دهندگان خدمات ماساژ.
• آتلیه‌های عکس و فیلم.
• برگزارکنندگان سمینار، همایش و مراسم.
• فروشندگان عینک آفتابی و لنزهای تماسی.
• فروشندگان ضایعات فلزی.
• فروشندگان کاکائو، نسکافه، قهوه و فرآورده‌های آن.
• فروشندگان لوازم حفاظتی و امنیتی مانند دزدگیر.

جدیدترین فراخوان مالیات بر ارزش افزوده – دی‌ماه 1402

آخرین مرحله از فراخوان مالیات بر ارزش افزوده مربوط به مرحله دهم این نظام مالیاتی است که در تاریخ 30 مرداد 1402 اعلام شد. بر اساس این فراخوان، فعالان اقتصادی جدیدی که پیش از این مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نشده بودند، از ابتدای دی‌ماه 1402 موظف به اجرای این قانون خواهند بود.

مطابق با اختیارات مقرر در ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده (مصوب 17 اردیبهشت 1387)، تمامی فعالان اقتصادی که در فعالیت‌های اعلام‌شده این فراخوان مشغول به کار هستند، بدون توجه به میزان فروش یا درآمد، مشمول مرحله دهم ثبت‌نام مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود و باید الزامات قانونی مربوطه را رعایت کنند.

تعیین مشمولیت مالیات بر ارزش افزوده

در نظام مالیاتی هر کشور، مشمولان مالیات بر ارزش افزوده شامل طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارها و فعالیت‌های اقتصادی می‌شوند که انتخاب آن‌ها بر اساس چند معیار اساسی انجام می‌گیرد:

1. سطح درآمد کسب‌وکار:
   کسب‌وکارهایی که درآمدشان از حد تعیین‌شده فراتر رود، مشمول اجرای مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند. در هر فراخوان، جزئیات مربوط به حد نصاب درآمد برای انواع فعالیت‌ها به‌صورت مشخص اعلام می‌شود.
2. نوع فعالیت اقتصادی:
   فراخوان‌ها بسته به نوع فعالیت اقتصادی کسب‌وکارها متفاوت است. برای مثال، فراخوان دهم شامل واحدهای ارائه‌دهنده خدمات مرتبط با حیوانات، محصولات آرایشی و بهداشتی، ادوات موسیقی، قهوه و نسکافه بود؛ درحالی‌که فراخوان نهم بیشتر بر واحدهای غذایی متمرکز بود. نوع فعالیت، نقش تعیین‌کننده‌ای در شمول مالیات بر ارزش افزوده دارد و در هر مرحله، مشمولین به‌طور دقیق معرفی می‌شوند.
3. تغییرات قانونی:
   یکی دیگر از عوامل کلیدی در تعیین مشمولیت، تغییرات قانونی در نظام مالیاتی و مقررات مرتبط با سامانه مؤدیان است. این تغییرات می‌توانند موجب گسترش یا محدود شدن دامنه مشمولان در هر فراخوان شوند.

هر یک از این معیارها تأثیر مستقیمی بر شناسایی و تعیین مشمولین مالیات بر ارزش افزوده دارند و در فراخوان‌های مختلف به‌تفصیل توضیح داده می‌شوند.

نحوه استعلام وضعیت مشمولیت در فراخوان مرحله دهم مالیات بر ارزش افزوده

برای استعلام وضعیت مالیاتی و بررسی مشمولیت در فراخوان دهم مالیات بر ارزش افزوده، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1. سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور:
   بهترین و سریع‌ترین روش، مراجعه به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی است. این سامانه امکان استعلام و دریافت اطلاعات مالیاتی را به‌صورت آنلاین فراهم می‌کند.
2. مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت:
   با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت، می‌توانید درخواست خدمات مرتبط با استعلام مالیات بر ارزش افزوده را ارائه دهید و اطلاعات موردنیاز خود را دریافت کنید.
3. اتاق اصناف و سازمان‌های صنفی:
   برای صاحبان مشاغل حقیقی، مراجعه به اتاق اصناف یا سازمان‌های صنفی مرتبط می‌تواند مفید باشد. این مراکز اطلاعات به‌روز و راهنمایی‌های لازم درباره فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده را ارائه می‌دهند.

جمع‌بندی

تا امروز، 10 فراخوان مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور منتشر شده است که در هر مرحله گروه‌هایی از کسب‌وکارها و مشاغل مشمول این نظام مالیاتی شده‌اند. در این مقاله، جدیدترین فراخوان‌ها و جزئیات آن‌ها را بررسی کردیم.

اگر سوالی دارید، آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخگوی شما باشیم.